جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 189)

ما بُزِ گِریم اَ گَلّهِ دِریم.


ما بز گر هستیم از گله به در هستیم. (به در = بیرون)
در موقعی گویند که عدهّ ای شخصی را در حساب نیاورند و او را به چیزی

نشمرند. آن شخصی که در کنار ...

ما رفتیمو به گفت و گو ، طرف رفت به رُفت و رو

ما رفتیم به گفت و گو ، طرف رفت به رُفت و روب

برای بیان سوءاستفاده کسی از یک موقعیت گفته می شود . مثلاً سه نفر در حال غذا خوردن باشند . دو نفر از آنها آنچنان گرم حرف ...

مادُو کُنَ، رُودُو کِشَ.


مادران کنند، رودان (فرزندان) کشند. 
این ضرب المثل در مورد مکافات عمل گفته می شود. که اگر پدر  و مادر

خلافی انجام دهند فرزندان آنان به جزای آن عمل خواهند رسید. 

 
<div style="text-align: ...

مثِ کلوخِ چَشْ دار

مثل کلوخ چشم دار

معمولاً برای آدم های ساکت به کار می رود . وقتی می گویند : فلانی مثل کلوخ چشم دار است ، یعنی مثل کلوخ هیچ صدایی از او برنمی خیزد .

مُرده شوُرْ ضامِنِ بِهشْتُ جِهَنَّمْ نی.

مرده‌شور ضامن بهشت و جهنم

نیست. 

این مثل در این باره گفته می شود که دلّال ضامن خوبی و بدی جنس نیست او کار خود را انجام می دهد. 

 
(برگرفته ...

مِثِ بَنْدِ تُمبوُنِ کوُتا می موُنَ.

مثل بند تنبان کوتاه می ماند. 

در مورد کسی گویند که در انجام دادن کاری صبر و حوصله از خود نشان نمی دهد و محوّل کردن کار به او موجب دردسر

است. 

 
<div ...

نه به ای زیْنِبُ کُرْثُومْ شُدِنِدْ، نه به اوُ دارْیِ وُ تُمْبَکْ زِدِنِدْ.

نه به این زینب و کلثوم شدنت، نه به آن دایره و تنبک زدنت. تقریباً مساوی این ضرب المثل است «نه به این شوری شور ات نه به آن بی نمکی

ات».

این مثل درباره ...

نونِ جُو فیمِه ..نِ گُوزُو اَ.

نان جو بهانه‌ی (فیمه) ..ن گوزو است. 

این مثل را هنگامی  گویند که بهانه جو، چیز بی موردی را دست آویز خود قرار دهد. 
 

(برگرفته از کتابِ لغات و ضرب ...

نوْ به شیشه مالْ

نان به شیشه مال .

اصطلاحاً به افراد بسیار خسیس ( که حتی غذای درست و حسابی نمی خورند ) اطلاق می شود .

نُ چِل ، پَنجاه

نه چهل ، پنجاه

معادل ضرب المثل : « هر چه بادا باد » .

نُونِ خُدِشُ گُذُشْتَ سوِلاخِ دیوالْ، می گَ بِدِه را رِضا خُدا.

نان خودش را گذاشته در سوراخ دیوار، می گوید در راه رضای خدا بده. 

برای کسی گفته می شود که پول و سرمایه خود را در اختیار دیگری گذاشته و خود دست نیاز پیش دیگران ...

هر دِرِ نُوْوْی پاشْنَشْ صِدا می کُنَ

هر در نویی پاشنه اش صدا می کند .

این ضرب المثل برای زن و شوهرهایی به کار می رود که ابتدای ازدواجشان است و گاهی با هم دعوا می کنند .
برای تطبیق نیافتن آنها با شرایط جدیدشان می گویند : ...

هر چی خِر ِ خَسَّ دِر ِ خونه ما بَس َّ

هر چه خر خسته هست در خانه ی ما بسته شده است .

معمولاً وقتی مواردی پشت سر هم اتفاق بیفتد که برای شخصی ناخوشایند باشد از این مثل استفاده می شود . در اصل این ضرب المثل را خانواده های ...

هر چی مُشْتِدَ پُشْتِدَ.

هر چیز در مشتت باشد پشتیبان توست.

این مثل را شخصی به کار می برد که عده ای به دلیل مال و ثروت ِ پدرش ، وی را شخصی متمکن بدانند و معنی آن چنین است : هر چیز در کف تو ...

هَر وَخْ گُفْتَنْ خاکِنْداز، خُدِدُ وَرْدار میوْ اِنْداز.

هر وقت

گفتند خاک انداز، خودت را بردار میان انداز.

هر وقت قضیه ای مربوط به تو بود در آن مداخله کن. 

 
(برگرفته از کتابِ لغات و ضرب المثل های ...

هَمِ خِری رُ نِمی شَ با یَ چوُب رُو.

همه خری را نمی شود

با یک چوب راند. 

با همه کس نمی توان به یک نظر نگاه کرد و با آنان رفتاری برابر داشت. 

 
(برگرفته از کتابِ لغات و ...

هَمِ مایْ خِطَرْ دارَ، بَدْ نوُمیشُ صِفَرْ دارَ.

همه ماهی خطر دارد، بد نامی اش را صفر دارد.

معادل این شعر:

صوفیان جمله حریفند و نظرباز ولی                    

   زین ...

هَمْ اَ توُبْرِه می خُورَ هَمْ اَ آخُورْ.

هم از توبره می خورد هم از آخور. 
در مورد کسی گویند که

از دو یا چند محل بخواهد سود ببرد. 

 
(برگرفته از کتابِ لغات و ضرب المثل های

کاشانی ...

هِنْدُونِه کِدُو، پُرْ تُخْمَ.

هندوانه‌ی کدو (= نرسیده ، کال) پُر تخمه است. یعنی تخمه‌ی بسیاری دارد. این ضرب المثل درباره شخصی به کار می رود که از نظر مادی بیچاره باشد و

نتواند زندگی خود را اداره کند ولی فرزندان ...

پا رُو بُلَ کَرْدِمْ به طِرَفْ می گویْموُ : نَعْلِمْ کُ

پا را بلند کرده ایم و به طرفمان می گوییم مرا نعل کن .

این جمله زمانی به کار می رود که شخصی به اصرار می خواهد کاری را به عهده بگیرد که ممکن است به واسطه آن در هچل بیفتد یا ...