جستجوی واژه

لیست واژه‌ها (تعداد کل: 189)

ما بُزِ گِریم اَ گَلّهِ دِریم.


ما بز گر هستیم از گله به در هستیم. (به در = بیرون)
در موقعی گویند كه عدهّ ای شخصی را در حساب نیاورند و او را به چیزی

نشمرند. آن شخصی كه در كنار ...

ما رفتیمو به گفت و گو ، طرف رفت به رُفت و رو

ما رفتیم به گفت و گو ، طرف رفت به رُفت و روب

برای بیان سوءاستفاده كسی از یك موقعیت گفته می شود . مثلاً سه نفر در حال غذا خوردن باشند . دو نفر از آنها آنچنان گرم حرف ...

مادُو كُنَ، رُودُو كِشَ.


مادران كنند، رودان (فرزندان) كشند. 
این ضرب المثل در مورد مكافات عمل گفته می شود. كه اگر پدر  و مادر

خلافی انجام دهند فرزندان آنان به جزای آن عمل خواهند رسید. 

 
<div style="text-align: ...

مثِ كلوخِ چَشْ دار

مثل كلوخ چشم دار

معمولاً برای آدم های ساكت به كار می رود . وقتی می گویند : فلانی مثل كلوخ چشم دار است ، یعنی مثل كلوخ هیچ صدایی از او برنمی خیزد .

مُرده شوُرْ ضامِنِ بِهشْتُ جِهَنَّمْ نی.

مرده‌شور ضامن بهشت و جهنم

نیست. 

این مثل در این باره گفته می شود كه دلّال ضامن خوبی و بدی جنس نیست او كار خود را انجام می دهد. 

 
(برگرفته ...

مِثِ بَنْدِ تُمبوُنِ كوُتا می موُنَ.

مثل بند تنبان كوتاه می ماند. 

در مورد كسی گویند كه در انجام دادن كاری صبر و حوصله از خود نشان نمی دهد و محوّل كردن كار به او موجب دردسر

است. 

 
<div ...

نه به ای زیْنِبُ كُرْثُومْ شُدِنِدْ، نه به اوُ دارْیِ وُ تُمْبَكْ زِدِنِدْ.

نه به این زینب و كلثوم شدنت، نه به آن دایره و تنبك زدنت. تقریباً مساوی این ضرب المثل است «نه به این شوری شور ات نه به آن بی نمكی

ات».

این مثل درباره ...

نونِ جُو فیمِه ..نِ گُوزُو اَ.

نان جو بهانه‌ی (فیمه) ..ن گوزو است. 

این مثل را هنگامی  گویند كه بهانه جو، چیز بی موردی را دست آویز خود قرار دهد. 
 

(برگرفته از كتابِ لغات و ضرب ...

نوْ به شیشه مالْ

نان به شیشه مال .

اصطلاحاً به افراد بسیار خسیس ( كه حتی غذای درست و حسابی نمی خورند ) اطلاق می شود .

نُ چِل ، پَنجاه

نه چهل ، پنجاه

معادل ضرب المثل : « هر چه بادا باد » .

نُونِ خُدِشُ گُذُشْتَ سوِلاخِ دیوالْ، می گَ بِدِه را رِضا خُدا.

نان خودش را گذاشته در سوراخ دیوار، می گوید در راه رضای خدا بده. 

برای كسی گفته می شود كه پول و سرمایه خود را در اختیار دیگری گذاشته و خود دست نیاز پیش دیگران ...

هر دِرِ نُوْوْی پاشْنَشْ صِدا می كُنَ

هر در نویی پاشنه اش صدا می كند .

این ضرب المثل برای زن و شوهرهایی به كار می رود كه ابتدای ازدواجشان است و گاهی با هم دعوا می كنند .
برای تطبیق نیافتن آنها با شرایط جدیدشان می گویند : ...

هر چی خِر ِ خَسَّ دِر ِ خونه ما بَس َّ

هر چه خر خسته هست در خانه ی ما بسته شده است .

معمولاً وقتی مواردی پشت سر هم اتفاق بیفتد كه برای شخصی ناخوشایند باشد از این مثل استفاده می شود . در اصل این ضرب المثل را خانواده های ...

هر چی مُشْتِدَ پُشْتِدَ.

هر چیز در مشتت باشد پشتیبان توست.

این مثل را شخصی به كار می برد كه عده ای به دلیل مال و ثروت ِ پدرش ، وی را شخصی متمكن بدانند و معنی آن چنین است : هر چیز در كف تو ...

هَر وَخْ گُفْتَنْ خاكِنْداز، خُدِدُ وَرْدار میوْ اِنْداز.

هر وقت

گفتند خاك انداز، خودت را بردار میان انداز.

هر وقت قضیه ای مربوط به تو بود در آن مداخله كن. 

 
(برگرفته از كتابِ لغات و ضرب المثل های ...

هَمِ خِری رُ نِمی شَ با یَ چوُب رُو.

همه خری را نمی شود

با یك چوب راند. 

با همه كس نمی توان به یك نظر نگاه كرد و با آنان رفتاری برابر داشت. 

 
(برگرفته از كتابِ لغات و ...

هَمِ مایْ خِطَرْ دارَ، بَدْ نوُمیشُ صِفَرْ دارَ.

همه ماهی خطر دارد، بد نامی اش را صفر دارد.

معادل این شعر:

صوفیان جمله حریفند و نظرباز ولی                    

   زین ...

هَمْ اَ توُبْرِه می خُورَ هَمْ اَ آخُورْ.

هم از توبره می خورد هم از آخور. 
در مورد كسی گویند كه

از دو یا چند محل بخواهد سود ببرد. 

 
(برگرفته از كتابِ لغات و ضرب المثل های

كاشانی ...

هِنْدُونِه كِدُو، پُرْ تُخْمَ.

هندوانه‌ی كدو (= نرسیده ، كال) پُر تخمه است. یعنی تخمه‌ی بسیاری دارد. این ضرب المثل درباره شخصی به كار می رود كه از نظر مادی بیچاره باشد و

نتواند زندگی خود را اداره كند ولی فرزندان ...

پا رُو بُلَ كَرْدِمْ به طِرَفْ می گویْموُ : نَعْلِمْ كُ

پا را بلند كرده ایم و به طرفمان می گوییم مرا نعل كن .

این جمله زمانی به كار می رود كه شخصی به اصرار می خواهد كاری را به عهده بگیرد كه ممكن است به واسطه آن در هچل بیفتد یا ...